|
_____Kompozytor i pianista
polski, urodzony 1 marca 1810 r. (według
oświadczeń samego artysty i jego rodziny)
lub 22 lutego (według metryki chrztu,
sporządzonej kilka tygodni po urodzeniu) we
wsi Żelazowa Wola koło Sochaczewa, na
Mazowszu, w ówczesnym Księstwie Warszawskim.
|
|
|
 |
_____Dwór w Żelazowej Woli stanowił
posiadłość hrabiów Skarbków. Ojciec
kompozytora Mikołaj (Nicolas) Chopin,
spolonizowany Francuz, był tam zatrudniony
jako nauczyciel i wychowawca dzieci.
Urodzony w 1771 roku w Marainville
(Lotaryngia, Francja) już w dzieciństwie
związał się z polskimi rodzinami: hrabiego
Michała Paca i administratora jego majątku
Jana Adama Weydlicha. W wieku 16 lat
przyjechał z nimi do Polski i osiadł tu na
stałe. Do Francji już nie powrócił i żadnych
kontaktów z francuską rodziną nie
utrzymywał. Swoje dzieci wychował na
Polaków.
_____W 1806 roku Mikołaj Chopin poślubił
Teklę Justynę Krzyżanowską, zarządzającą
gospodarstwem Skarbków w Żelazowej Woli. Z
czwórki ich dzieci (trzy córki: Ludwika,
Izabela, Emilia i jeden syn) Fryderyk był
drugi z kolei. Kilka miesięcy po narodzinach
Fryderyka cała rodzina przeniosła się do
Warszawy, gdzie Mikołaj Chopin otrzymał
posadę wykładowcy języka i literatury
francuskiej w Liceum Warszawskim. Prócz tego
prowadził pensjonat dla synów ziemiańskich
spoza Warszawy.
_____Muzyczny talent Fryderyka objawił się
niezwykle wcześnie, porównywano go z
dziecięcym geniuszem Mozarta. Mając 7 lat
był już autorem dwóch polonezów (g-moll
i B-dur). Pierwszy z nich wydano od
razu drukiem w sztycharni nut księdza
Cybulskiego. O cudownym dziecku pisały
warszawskie gazety, "mały Chopinek"
był ozdobą i atrakcją przyjęć w
arystokratycznych salonach stolicy. Wcześnie
też zaczął występować publicznie na
koncertach dobroczynnych. Pierwszych
profesjonalnych lekcji gry na fortepianie
udzielał mu Wojciech Żywny (ur. 1756 w
Czechach).
_____W latach 1823-26 Fryderyk pobierał
naukę w Liceum Warszawskim, jesienią 1826
roku został studentem wydziału "teorii
muzyki, jenerałbasu i kompozycji"
warszawskiej Szkoły Głównej Muzyki
(stanowiącej część Konserwatorium, a równocześnie
związanej z Uniwersytetem Warszawskim),
kierowanej przez Józefa Elsnera (ur. 1769 na
Śląsku). W czasie studiów powstały pierwsze
szeroko rozbudowane dzieła: Sonata c-moll,
Wariacje op. 2 na temat z Don Juana
Mozarta, Rondo à la Krakowiak,
Fantazja op. 13 na tematy polskie
(trzy ostatnie na fortepian z orkiestrą)
oraz Trio g-moll na skrzypce,
wiolonczelę i fortepian. Naukę w Szkole
Głównej Muzyki Chopin ukończył w 1829 roku.
_____Natychmiast po ukończeniu studiów, w
lipcu 1829 roku udał się w towarzystwie
znajomych na krótką wycieczkę do Wiednia.
Dzięki Würflowi, który wprowadził go w
towarzystwo muzyków, Chopin wystąpił
dwukrotnie w Kärtnerthortheater, grając z
orkiestrą Wariacje op. 2 na temat Mozarta i Rondo a la Krakowiak op. 14. Odniósł
fenomenalny sukces u publiczności. Krytyka,
jakkolwiek ganiła jego grę za małą siłę
dźwięku, kompozycje również oceniła bardzo
wysoko. W ślad za tym wydawca wiedeński
Tobias Haslinger opublikował Wariacje na
temat Mozarta (1830). Było to pierwsze
wydanie utworu Chopina za granicą (dotąd
publikował swoje utwory w Warszawie).
_____Po powrocie do Warszawy Chopin, wolny
już od szkolnych obowiązków, z tym
większą pasją zajął się komponowaniem,
pisząc m. in. dwa Koncerty fortepianowe z
orkiestrą: f-moll i e-moll.
W inspiracji Koncertu f-moll
niemałą rolę odegrało uczucie kompozytora do
Konstancji Gładkowskiej - studentki
Konserwatorium w klasie śpiewu. W okresie
tym powstał także pierwszy nokturn i
pierwsze etiudy, walce, mazurki, pieśni do
słów Stefana Witwickiego.
_____11 października 1830 roku odbył się w
Teatrze Narodowym uroczysty pożegnalny
koncert, na którym Chopin wykonał Koncert
e-moll, śpiewała również Konstancja
Gładkowska. 2 listopada Fryderyk wraz z
przyjacielem Tytusem Woyciechowskim wyjechał
do Austrii, z zamiarem udania się później do
Włoch. Niewiele dni po ich przybyciu do
Wiednia przyszła wiadomość, że w Warszawie
wybuchło powstanie (tzw. listopadowe)
przeciwko zależności Królestwa Polskiego od
Rosji i obecności na tronie polskim cara.
Zrezygnowawszy z wyjazdu do Włoch ze względu
na toczące się tam walki (przeciw Austrii),
Chopin postanowił udać się do Paryża.
_____Jesienią 1831 roku Chopin pojechał do
Paryża, gdzie spotkał wielu rodaków. Chopin
związał się blisko z tzw. Wielką Emigracją,
przyjaźnił się z jej przywódcą, księciem
Adamem Czartoryskim. Został członkiem
Towarzystwa Literackiego Polskiego, jego
pozycja jako artysty urosła w Paryżu bardzo
szybko.
_____By oderwać się od przykrych wspomnień,
wyjechał w lipcu 1837 roku z Camille
Pleyelem do Londynu. Niedługo potem Chopin
związał się ze sławną pisarką francuską
George Sand. Starsza od niego o sześć lat
autorka śmiałych powieści obyczajowych,
rozwódka z dwojgiem dzieci, ofiarowała
samotnemu artyście to, czego mu od czasu
opuszczenia Warszawy najbardziej brakowało:
nadzwyczajną czułość, ciepło, wręcz
macierzyńską troskliwość. Zimę 1838/39
kochankowie spędzili na hiszpańskiej wyspie
Majorce, w górach, mieszkając w dawnym
klasztorze w Valdemosie. Tam wskutek złej
pogody Chopin rozchorował się ciężko. Były
to symptomy gruźlicy. Przez wiele tygodni
był tak słaby, że nie mógł wychodzić z domu,
mimo to intensywnie pracował, skomponowawszy
szereg arcydzieł: cykl 24 Preludiów,
Poloneza c-moll, Balladę F-dur,
Scherzo cis-moll.
_____Wiosną 1839, po powrocie z Majorki i
rekonwalescencji w Marsylii, jeszcze w
stanie wielkiego osłabienia, Chopin
zamieszkał w posiadłości George Sand w
Nohant, w środkowej Francji.
_____Szybko postępująca choroba
uniemożliwiła mu udzielanie lekcji. W lecie
przyjechała z Warszawy najstarsza siostra
Chopina - Ludwika Jędrzejewiczowa, aby
zaopiekować się chorym bratem. 17
października 1849 roku Fryderyk Chopin zmarł
na gruźlicę płuc w swoim ostatnim paryskim
mieszkaniu przy placu Vendôme. Został
pochowany na cmentarzu Pére-Lachaise w
Paryżu. Zgodnie z ostatnią
wolą Chopina, wyjęte po śmierci jego serce
siostra przywiozła do Warszawy,
gdzie zostało w urnie wmurowane w filar
kościoła Św. Krzyża na Krakowskim
Przedmieściu. |
